1. [email protected] : আল আহাদ নাদিম : A.K.M. Al Ahad Nadim
  2. [email protected] : আশিকুর রহমান খান : Ashikur Rahman Khan
  3. [email protected] : abdulhalim809589 :
  4. [email protected] : AbdurRahman : Abdur Rahman Rafi
  5. [email protected] : আবুবকর আল রাজি : Abubakar Al Razi
  6. [email protected] : আদনান হোসেন : Adnan Hossain
  7. [email protected] : Afrin sk :
  8. [email protected] : Afroza Akter : Afroza Akter
  9. [email protected] : আফসানা মিমি : Afsana Mimi
  10. [email protected] : আয়েশা ইসলাম : Ayesha Islam
  11. [email protected] : AjorSaheb : Ajor Saheb
  12. [email protected] : আঁখি রহমান : Akhi Rahman
  13. [email protected] : অমিক শিকদার : Amik Shikder
  14. [email protected] : আমজাদ হোসেন সাজ্জাদ : Amjad Hossain Sajjad
  15. [email protected] : Anannya : Anannya Noor
  16. [email protected] : ankan77 :
  17. [email protected] : অনুপ চক্রবর্তী : Anup Chakrabartti
  18. [email protected] : armanuddin587 :
  19. [email protected] : arnabPampu :
  20. [email protected] : as.nasimdu :
  21. [email protected] : আশা দেবনাথ : Asha Debnath
  22. [email protected] : Ashik :
  23. [email protected] : Ashraful710 :
  24. [email protected] : মোঃ আসিফ খান : Md Asif Khan
  25. [email protected] : Athkiaanjum :
  26. [email protected] : আতিফ সালেহীন : Md Atif Salehin
  27. [email protected] : মোঃ আতিকুর রহমান : Md Atikur Rahman
  28. [email protected] : Md Atikur Rahman : Md Atikur Rahman
  29. [email protected] : atik_1 :
  30. [email protected] : Avijeet488 :
  31. [email protected] : ayan20005 :
  32. [email protected] : Ayesha Tanha :
  33. [email protected] : ayet hossain uzzal :
  34. [email protected] : আব্দুর রহিম : Abdur Rahim Badsha
  35. [email protected] : বিজন গুহ : Bijan Guha
  36. [email protected] : billal :
  37. [email protected] : bishwojit2580 :
  38. [email protected] : borsha123 :
  39. [email protected] : champa :
  40. [email protected] : Delowar Hossain :
  41. [email protected] : এস. মাহদীর অনিক : Sulyman Mahadir Anik
  42. [email protected] : Admin : Md Nurul Amin Sikder
  43. [email protected] : নিলয় দাস : Niloy Das
  44. [email protected] : dihan nahid :
  45. [email protected] : dipongkorsingha :
  46. [email protected] : Dipto Das : Dipto Das Alok
  47. [email protected] : Dipu :
  48. [email protected] : dk :
  49. [email protected] : eliasahmad48 :
  50. [email protected] : এমারত খান : Emarot Khan
  51. : Esther Howard :
  52. [email protected] : fahad81 :
  53. [email protected] : Fairooz006 :
  54. [email protected] : farduce :
  55. [email protected] : ফারিয়া তাবাসসুম : Faria Tabassum
  56. [email protected] : ফারাজানা পায়েল : Farjana Akter Payel
  57. [email protected] : ফাতেমা খানম ইভা : Fatema Khanom
  58. [email protected] : Fatema Peu : Fatema Akon Peu
  59. [email protected] : firoj :
  60. [email protected] : firstdemo :
  61. [email protected] : ফারহানা শাহরিন : Farhana Shahrin
  62. [email protected] : fuzmah823 :
  63. [email protected] : gafur :
  64. [email protected] : জব সার্কুলার স্টাফ : Job Circular Staff
  65. [email protected] : Gura Miah :
  66. [email protected] : হাবিবা বিনতে হেমায়েত : Habiba Binte Namayet
  67. [email protected] : Hamim :
  68. [email protected] : harunmahmud :
  69. [email protected] : হাসান উদ্দিন রাতুল : Hasan Uddin Ratul
  70. [email protected] : hasan al banna :
  71. [email protected] : Hasanmm857@ :
  72. [email protected] : মোঃ ইব্রাহিম হিমেল : Md Ebrahim Himel
  73. [email protected] : Hossen :
  74. [email protected] : jahidk :
  75. [email protected] : Jakia Sultana Jui :
  76. [email protected] : Jannat Akter ripa 11 :
  77. [email protected] : JANNATUN NAYEM ERA :
  78. [email protected] : jannatunnesamim :
  79. [email protected] : jarifudin :
  80. : Jenny Wilson :
  81. [email protected] : Jony75 :
  82. [email protected] : জয় পোদ্দার : Joy Podder
  83. [email protected] : joyadebi :
  84. [email protected] : [email protected] :
  85. [email protected] : জুয়াইরিয়া ফেরদৌসী : Juairia Ferdousi
  86. [email protected] : juyel :
  87. [email protected] : kaiumregan :
  88. [email protected] : kamol roy :
  89. [email protected] : Kawsar Akter :
  90. [email protected] : khalifa : Md Bourhan Uddin Khalifa
  91. [email protected] : মোঃ শফিক আনোয়ার : Md. Shafiq Anwar
  92. [email protected] : kuasha :
  93. [email protected] : [email protected] :
  94. [email protected] : এল. মিম : Rahima Latif Meem
  95. [email protected] : [email protected] :
  96. [email protected] : Lamiya :
  97. [email protected] : mahamudul2005 :
  98. [email protected] : mahianmahin :
  99. [email protected] : Main Uddin :
  100. [email protected] : Maksud22 :
  101. [email protected] : Md Mamtaz Hasan : Md Mamtaz Hasan
  102. [email protected] : mamun11 :
  103. [email protected] : মোঃ মানিক মিয়া : Md Manik Mia
  104. [email protected] : [email protected] :
  105. [email protected] : Mashuque Muhammad : Mashuque Muhammad
  106. [email protected] : masum.billah.0612 :
  107. [email protected] : masumahmed2007 :
  108. [email protected] : [email protected] :
  109. [email protected] : Md Abu Jar Gifari :
  110. [email protected] : Md Aminur25 :
  111. [email protected] : মোঃ আশিকুর রহমান : MD ASHIKUR RAHMAN
  112. [email protected] : MD Mehedi Hasan Milon :
  113. [email protected] : Md Rahim :
  114. [email protected] : Md Raihan : Md Raihan
  115. [email protected] : MD Rakib :
  116. [email protected] : md Shakil :
  117. [email protected] : Md Tawhid islam :
  118. [email protected] : Md. Abdur Rahim :
  119. [email protected] : Md. Habibur Rahman :
  120. [email protected] : Md.Raihan :
  121. [email protected] : রেদোয়ান গাজী : MD. Redoan Gazi
  122. [email protected] : Md.Shahin :
  123. [email protected] : MD.Shohidul islam :
  124. [email protected] : Md.sumon :
  125. [email protected] : মোঃ আবির মাহমুদ : Md. Abir Mahmud
  126. [email protected] : mdkamruliiuc :
  127. [email protected] : mdshahinm7 :
  128. [email protected] : mdtanvirislam360 :
  129. [email protected] : Mehedi Hasan Maruf :
  130. [email protected] : mehedi23 :
  131. [email protected] : meherab22 :
  132. [email protected] : mgrabbul :
  133. [email protected] : মিকাদাম রহমান : Mikadum Rahman
  134. [email protected] : mim :
  135. [email protected] : Mira :
  136. [email protected] : মাহমুদা হক মিতু : Mahmuda Haque Mitu
  137. [email protected] : Mobesher Mehedi Anu :
  138. [email protected] : momin sagar :
  139. [email protected] : moni mim :
  140. [email protected] : moshiurahmanatik :
  141. [email protected] : মৌসুমী পাল : Mousumee paul
  142. [email protected] : Mousumi Akter :
  143. [email protected] : মৃদুল আল হামদ : Mridul Al Hamd
  144. [email protected] : [email protected] :
  145. [email protected] : Muhammad Sadik :
  146. [email protected] : nafia92 :
  147. [email protected] : Nafisa Islam :
  148. [email protected] : nafiz :
  149. [email protected] : Nafu :
  150. [email protected] : Nahid :
  151. [email protected] : [email protected] :
  152. [email protected] : নজরুল ইসলাম : Nazrul Islam
  153. [email protected] : Nazrul Islam : Nazrul Islam
  154. [email protected] : Nahid Hasan Dip : Nahid Hasan Dip
  155. [email protected] : nishi :
  156. [email protected] : niskriti1 :
  157. [email protected] : Nurmohammad :
  158. [email protected] : Nurmohammad Islam :
  159. [email protected] : Nurul Alam :
  160. [email protected] : ononto :
  161. [email protected] : পায়েল মিত্র : Payel Mitra
  162. [email protected] : polash :
  163. [email protected] : প্রজ্ঞা পারমিতা দাশ : Pragga Paromita Das
  164. [email protected] : প্রান্ত দাস : pranto das
  165. [email protected] : prionto :
  166. [email protected] : পূজা ভক্ত অমি : Puja Bhakta Omi
  167. [email protected] : purifiedtech8877 :
  168. [email protected] : ইরফান আহমেদ রাজ : Md Rabbi Khan
  169. [email protected] : রবিউল ইসলাম : Rabiul Islam
  170. [email protected] : Rahim2001@ :
  171. [email protected] : Raj :
  172. [email protected] : rajibbabu4887 :
  173. [email protected] : rakib5060 :
  174. [email protected] : rakibul___2006 :
  175. [email protected] : রাকিবুল হাসান রাহাত : রাকিবুল হাসান রাহাত
  176. [email protected] : Rana89 :
  177. [email protected] : Rasel1111 :
  178. [email protected] : raselyusuf73 :
  179. [email protected] : Rashed50 :
  180. [email protected] : Kazi Zemima Tasnim : Kazi Zemima Tasnim
  181. [email protected] : rdxprosanto30 :
  182. [email protected] : redteamyt89502 :
  183. [email protected] : rejoan.ahmed :
  184. [email protected] : [email protected] :
  185. [email protected] : Riyad Islam 12 :
  186. [email protected] : [email protected] :
  187. [email protected] : rokon :
  188. [email protected] : rubel :
  189. [email protected] : Rubel1122 :
  190. [email protected] : rubel3344 :
  191. [email protected] : রুকাইয়া করিম : Rukyia Karim
  192. [email protected] : rxteam700 :
  193. [email protected] : [email protected] :
  194. [email protected] : সাব্বির হোসেন : Sabbir Hossain
  195. [email protected] : Sabiha 22 :
  196. [email protected] : Sabrin :
  197. [email protected] : Sadaf Saad :
  198. [email protected] : সাদিয়া আফরিন : Sadia Afrin
  199. [email protected] : সাদিয়া আহম্মেদ তিশা : Sadia Ahmed Tisha
  200. [email protected] : sagorbabu14 :
  201. [email protected] : saikaakter :
  202. [email protected] : Sajida khatun :
  203. [email protected] : সাকিব শাহরিয়ার ফারদিন : Sakib Shahriar Fardin
  204. [email protected] : samia :
  205. [email protected] : Samor001 :
  206. [email protected] : সিফাত জামান মেঘলা : Sefat Zaman Meghla
  207. [email protected] : sh2506722 :
  208. [email protected] : Shachcha4 :
  209. [email protected] : ShadowDada :
  210. [email protected] : Shahi Ahmed 223 :
  211. [email protected] : shakib07079 :
  212. [email protected] : shakilabdullah :
  213. [email protected] : Shameem Ara :
  214. [email protected] : Shaon :
  215. [email protected] : [email protected] :
  216. [email protected] : সিদরাতুল মুনতাহা শশী : Sidratul Muntaha
  217. [email protected] : হাসান আল-আফাসি : Hasan Alafasy
  218. [email protected] : সাদ ইবনে রহমান : Shad Ibna Rahman
  219. [email protected] : sheikh aisha :
  220. [email protected] : শুভ রায় : Shuvo Roy
  221. [email protected] : Shuvo dey :
  222. [email protected] : Siddik :
  223. [email protected] : sifatalfahim :
  224. [email protected] : Sikder N. Amin : Md. Nurul Amin Sikder
  225. [email protected] : [email protected] :
  226. [email protected] : সৈয়দ এমদাদুল হক : Syed Amdadul Haque
  227. [email protected] : SnaTech :
  228. [email protected] : Solaiman :
  229. [email protected] : subrata mohajan :
  230. [email protected] : Suman Chowdhury Biku :
  231. [email protected] : Sumi 123 :
  232. [email protected] : সৈয়দ মেজবা উদ্দিন : Syed Mejba Uddin
  233. [email protected] : tajmul13 :
  234. [email protected] : Taki ashraf :
  235. [email protected] : Talha babu :
  236. [email protected] : tamal :
  237. [email protected] : ইসরাত কবির তামিম : Israt Kabir Tamim
  238. [email protected] : তানবিন কাজী : Tanbin
  239. [email protected] : tanvir :
  240. [email protected] : tanviraj :
  241. [email protected] : Tarikul Islam : Tarikul Islam
  242. [email protected] : তাসমিয়াহ তাবাসসুম : Tasmiah Tabassom
  243. [email protected] : Tawhidal :
  244. [email protected] : তাইয়্যেবা অর্নিলা : Tayaba Ornila
  245. [email protected] : titumirerl :
  246. [email protected] : tkibul :
  247. [email protected] : tohomina :
  248. [email protected] : Toma : Sweety Akter
  249. [email protected] : toshinislam74 : Md Toshin Islam Sagor
  250. [email protected] : tufanmazharkhan :
  251. [email protected] : এম. কে উজ্জ্বল : Ujjal Malakar
  252. [email protected] : Yasin :
  253. [email protected] : মোঃ ইয়াকুব আলী : Md Yeakub Ali
  254. [email protected] : Zakaria73 :
  255. [email protected] : zohora@ :
বিমানের জানালা গোলাকার কেন হয়? - DigiBangla24.com
বৃহস্পতিবার, ২১ নভেম্বর ২০২৪, ১১:১৬ অপরাহ্ন

বিমানের জানালা গোলাকার কেন হয়?

বিমানের জানালা গোলাকার কেন হয়?

যাতায়াতের বিভিন্ন মাধ্যমের মধ্যে বিমান যাত্রা অত্যন্ত রোমাঞ্চকর। একই সাথে ব্যতিক্রম ধরনেরও বটে। বিমানে ভ্রমণ এর সময় বিমানের জানালা দিয়ে মেঘের দল দেখা যায় খুব কাছ থেকে। যারা এখনো বিমান যাত্রা করিনি, তাদেরও বিমান ভ্রমণের আনন্দ উপভোগ করার সুপ্ত বাসনা রয়েছে। কিন্ত কখনোও কী আমাদের এই চিন্তা এসেছে যে, বিমানের জানালা গোলাকার কেন হয়? হ্যাঁ, আজ আমরা এ সম্পর্কে জানতে পারবো-

রাইট ভ্রাতৃদ্বয় সর্বপ্রথম মানুষবহন যোগ্য বিমান আবিষ্কার করেন ১৯০৩ সালে। প্রথম সময় এর দিকে বিমানের জানালা গুলো চারকোনা আকারের ছিলো। সাধারণ বিমানে, জানালা সম্পর্কিত তেমন কোনো সমস্যা হয়নি। পরবর্তীতে অনেক উঁচু এবং দ্রুত গতির বাহন হিসেবে জেট বিমান খুব দ্রুত জনপ্রিয়তা লাভ করে।

এরপর প্রায় ৫০ বছর চলে যায়। ১৯৫০ দশকের ঘটনা, তখন জেট বিমান গুলো খুব আকর্ষণীয় করার জন্য বিমানের জানালার আকৃতি বিভিন্ন জ্যামিতিক আকারের তৈরি করা হচ্ছিলো। আয়তাকার এবং বর্গাকার আকৃতির বানানো হচ্ছিলো। এতে উড়োজাহাজের গতিও আগের তুলনায় অনেক বৃদ্ধি পেয়েছিল।

১৯৫৩ সালে  চারকোনা আকারের, বর্গাকৃতির জানালা সম্বলিত জেট বিমান দুর্ঘটনায় পতিত হয়। একবার না বিমান দুর্ঘটনার ঘটনা ঘটে পরপর দুবার। সেই ভয়াবহ রকমের দুর্ঘটনায় যাত্রী মারা গিয়েছিল ৫৬ জন।

এরপর সারাবিশ্বে তোলপাড় শুরু হয়। কেন বিমান দুর্ঘটনার ঘটনা ঘটছে? বিমান প্রকৌশলীগণ কারণ অনুসন্ধান করতে থাকেন। গবেষক যারা ছিলেন তারাও গবেষণা করতে থাকেন। অবশেষে প্রমাণিত হয় যে, বিমানের জানালার চতুর্ভুজ আকৃতির জ্যামিতিক নকশাই দুর্ঘটনার প্রধান কারণ।

বিমান যেহেতু আকাশ পথে চলে। ভূপৃষ্ঠ এবং বায়ুমন্ডলের যে স্তরে বিমান চলাচল করে, অর্থাৎ ট্রপোমণ্ডলে বায়ুর চাপে ব্যাপক পার্থক্য রয়েছে।

সাধারণত বিমান অনেক উঁচুতে চলাচল করে। সুন্দরভাবে চলাচলের জন্য অভ্যন্তরীণ এবং বাহ্যিক বায়ুর চাপকে সামঞ্জস্যপূর্ণ রাখতে হয়।

বিমানের অভ্যন্তরে যখন বাতাসের চাপ বেশি, আর যদি গতি আরও বাড়ানো হয়, তখন চাপ আরো বৃদ্ধি পায়। চারকোনা আকারের জানালা থাকলে, ঐ নির্দিষ্ট চারটি কোনায় বায়ুর চাপ অত্যাধিক পরিমাণে পড়ে। অল্প সময় বা স্বল্প দূরত্ব কোনো প্রভাব না ফেললেও, বেশি দুরত্বে এক সময় বিমানের ভিতর আর বাইরের বায়ুর চাপ সামঞ্জস্যপূর্ণ থাকে না। কেবিনের অভ্যন্তরে প্রচুর পরিমাণে চাপ তৈরি হয়। ফলে, ঐ নির্দিষ্ট চারটি কোনা একসময় ভঙ্গুর হয়ে যায়। যার দরুন বিমান দুর্ঘটনায় পতিত হয়।

অপরদিকে গবেষণার ফলে জানা যায়, কেবিনের ভিতরে যে চাপ সৃষ্টি হয়, তা গোলাকার জানালাতে কোনো সমস্যা সৃষ্টি করে না। কেননা, বাতাসের চাপ কোনো একটি নির্দিষ্ট স্থারে বেশি পড়ে না। বরং বায়ুর চাপ গোলাকার জানালার সব জায়গায় সমানভাবে পড়ে। এতে বিমান দুর্ঘটনায়ও পতিত হবার সম্ভবনা অন্ত্যন্ত কম।

About: আল আহাদ নাদিম

এ.কে.এম. আল আহাদ নাদিম, বরিশাল বিশ্ববিদ্যালয়ের মৃত্তিকা ও পরিবেশ বিজ্ঞান বিভাগের দ্বিতীয় বর্ষের ছাত্র। তিনি বিভিন্ন বিষয়ের উপর অনলাইনে আর্টিকেল লিখতে পছন্দ করেন।

এই প্রবন্ধটা কি সাহায্যকর ছিল?
হ্যানা

সোশ্যাল মিডিয়ায় শেয়ার করুনঃ

মন্তব্য লিখুন

Leave a Reply

আরও পড়ুন
error: Content is Copyright Protected !